لطفا صبر کنید
اگر ماشین زمان داشتید به کدام زمان سفر می کردید؟
شاید پاسخ اکثر افراد به این سوال؛ زمان بچگی باشد و دلیل انتخاب این زمان را، بی دغدغه بودن و بدون استرس بودن این دوران مطرح کنند. اما برخلاف تصور عامه مردم؛ دوران کودکی نیز با ترس ها و اضطراب هایی همراه می باشد که کودکان نیز آن را تجربه می کنند.
استرس را می توان یک نیروی محرک برای شروع یک فعالیت چه در کودکان و چه بزرگسالان دانست. اما استرس مزمن و بلند مدت می تواند تاثیر متفاوتی در زندگی کودک داشته باشد. این استرس مزمن می تواند در ایجاد اختلالات ذهنی و جسمی کودک تاثیر داشته باشد.
استرس در هر سنی سم می باشد و می تواند بخشی از زندگی فرد را مختل نماید. استرس و اضطراب طولانی مدت سبب؛ بالا رفتن فشار خون، تضعیف سیستم ایمنی بدن، ابتلا به چاقی و بیماری های قلبی می شود.
تحقیقاتی که در سال های اخیر انجام شده است نشان از افزایش اختلال اضطراب و استرس در کودکان دارد. نمی توان استرس کودکان را مانند بزرگسالان دانست اما می توان از درمان های سالمی که برای بزرگسالان در پیش گرفته می شود استفاده کرد و به مدیریت استرس پرداخت.
والدین و فرزندان با کمک یکدیگر می توانند به تشخیص و بررسی علائم بپردازند و در این راه از مشاور روانشناس کمک بگیرند.
یکی از دلایل اصلی و مهم استرس در کودکان را می توان تنش های خانگی دانست. اختلاف والدین، طلاق و یا وجود ناپدری یا نامادری؛ منشاء اصلی استرس و نگرانی در کودکان می باشد.
یکی دیگر از منابعی که می تواند استرس را برای کودکان به همراه داشته باشد؛ مدرسه است. از مشکلات رایجی که ممکن است کودکان در سال های ابتدایی مدرسه با آن روبرو شوند؛ مشکل در دوست یابی، تمسخر از سمت سایر دوستان، مشکلات درسی و … می باشد.
آیا استرس و اضطراب معنای متفاوتی دارند؟
معمولا استرس بر اثر یک عامل تهدید کننده خارجی اتفاق می افتد، در حالی که اضطراب حالتی از نگرانی می باشد که می تواند علت خارجی نداشته باشد. استرس و اضطراب حالتی طبیعی می باشد که در همه جوامع و همه ی افراد آن را در سطح های مختلف تجربه کرده اند.
علائم استرس در کودکان به طرق مختلفی در هر فرد ظاهر می شود. برخی از مهم ترین علائمی که ممکن است با آن روبرو شوید عبارتند از:
📍زودرنجی و خشم
اغلب بزرگسالان ناراحتی و خشم خود را در قالب کلمات بیان می کنند اما کودکان مانند بزرگسالان نمی توانند خشم خود را بیان نمایند و این خشم و عصبانیت در قالب پرخاشگری و از کوره در رفتن بروز می کند.
📍تغییر در رفتار
عدم توجه کافی کودک به حرف های والدین خود و عدم تمایل به بیرون رفتن و کاهش جنب و جوش، از نشانه های بالا بودن استرس در کودکان می باشد.
📍اختلال خواب
استرس می تواند در کیفیت خواب تاثیر داشته باشد. اختلال در خواب، احساس خستگی، کم حوصلگی و … را به همراه دارد.
📍علائم فیزیکی
استرس و اضطراب می تواند مشکلات جسمی را به همراه داشته باشد. سردرد، دل درد و معده درد از جمله تغییراتی می باشد که به سبب استرس چه کودکان و چه بزرگسالان ممکن است تجربه نمایند.
اضطراب در کودکان علائم فیزیکی و روحی بسیاری دارد که در ادامه چند نمونه از علائم فیزیکی اضطراب در کودکان را آورده ایم:
📍تیک عصبی
📍دل درد
📍سر درد
📍درد عضلانی
📍خستگی
📍بی قراری
اما چگونه این اضطراب را می توان کنترل و مدیریت کرد؟
قطعا استرس و اضطراب مزمن برای همه ی افراد مخرب می باشد و این اضطراب می تواند مشکلات جسمی و ذهنی را به همراه داشته باشد. اگر درمان و کنترل استرس در زمان مناسب در پیش گرفته نشود می تواند عواقب پر خطری را در آینده برای فرد به همراه داشته باشد.
استرسی که در کودکی ریشه یابی نگردد و مدیریت نشود می تواند در بزرگسالی و با هر بحرانی ایجاد گردد، بدون اینکه فرد آموزش لازم برای مدیریت استرس خود را ندیده باشد.
استرس و اضطراب می تواند حتی خواب کودک شما را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از روش هایی که ممکن است روانشناس در پیش بگیرد عبارت است از:
📍روان درمانی فردی
📍خانواده درمانی
📍مصرف دارو (تحت شرایط خاص)
📍درمان های رفتاری
📍مشاوره و بررسی محیط مدرسه و دوستان
قرار گرفتن در معرض استرس یک واقعیت در زندگی هر فردی می باشد که هم بزرگسالان و هم کودکان ممکن است با آن روبرو شوند. استرس و اضطراب بسته به شرایط هر فرد و موقعیتی که در آن قرار دارد متفاوت می باشد. نکات زیر می تواند در کنترل استرس موثر باشد:
📍خواب با کیفیت
خواب با کیفیت بر ذهن و جسم فرد تاثیر بسیار زیادی دارد. به طوری که توصیه می شود کودکان ۹ تا ۱۲ سال، ۹ تا ۱۲ ساعت خواب شبانه داشته باشند. همچنین نوجوانان و جوانان بین ۸ الی ۱۰ ساعت.
📍ورزش و فعالیت بدنی
ورزش یکی از راه های مفید در کاهش و کنترل استرس می باشد.
متخصصان توصیه می کنند حداقل ۴۵ الی ۶۰ دقیقه ورزش و فعالیت بدنی برای کودکان و نوجوانان ضروری می باشد.
📍تفریح
کودکان و نوجوانان هم مانند بزرگسالان به وقت آزاد و تفریح نیاز دارند. زمانی را برای تفریح و انجام کارهای مورد علاقه کودک خود اختصاص دهید.
یکی از روش هایی که کمک می کند تا اضطراب کودک کمتر شود؛ بازی می باشد. بازی کردن با کودک استرس و اضطراب کودک را کمتر کرده و تمرکز کودک را به بازی جلب می کند. انجام فعالیت های هنری مانند: موسیقی و نقاشی کشیدن به کاهش اضطراب و بروز احساسات کمک می کند.
همانطور که میدانید، یکی از روش های درمانی که برای اضطراب کودکان استفاده می شود، بازی درمانی است. این روش معمولا برای کودکان 3 تا 12 سال استفاده می شود؛ زیرا این کودکان توانایی صحبت در رابطه با نگرانی های خود را ندارد. چند نمونه از بازی هایی که در این نوع درمان به کار می روند عبارت اند از:
📍خمیر بازی
📍لگو
📍پازل
تجویز خودسرانه برای کودک خود نداشته باشید و برای درمان استرس و اضطراب کودک خود با مشاور و روانشناس کودک در ارتباط باشید. درمانی که روانشناس برای کودک شما در نظر می گیرد ترکیبی از انواع روش های درمانی می تواند باشد. بسته به شرایط کودک و عامل استرس، درمان های متنوعی می تواند از سمت مشاور ارائه گردد.
🔸زودرنجی و خشم
🔸تغییر در رفتار
🔸اختلال خواب
🔸علائم فیزیکی
🔸خواب با کیفیت
🔸ورزش و فعالیت بدنی
🔸تفریح
🔸روان درمانی فردی
🔸خانواده درمانی
🔸مصرف دارو (تحت شرایط خاص)
🔸درمان های رفتاری
🔸مشاوره و بررسی محیط مدرسه و دوستان
یکی از دلایل اصلی و مهم استرس در کودکان را می توان تنش های خانگی دانست. اختلاف والدین، طلاق و یا وجود ناپدری یا نامادری؛ منشاء اصلی استرس و نگرانی در کودکان می باشد.
یکی دیگر از منابعی که می تواند استرس را برای کودکان به همراه داشته باشد؛ مدرسه است. از مشکلات رایجی که ممکن است کودکان در سال های ابتدایی مدرسه با آن روبرو شوند؛ مشکل در دوست یابی، تمسخر از سمت سایر دوستان، مشکلات درسی و … می باشد.